داده تاریخی در فرایند استنباط فقهی

مقدمه

امروزه شاهد رشد توجه به علم تاریخ در ارتباط با علوم حوزهای هستیم از جمله آن که رابطه علم تاریخ و علم فقه و گونه های ارتباطی آنها، قدری بیش از گذشته، نگاههایی را به خود معطوف داشته است. به نظر میرسد تمایز زیست امروزیمان با زیست عصر تولید منابع اولیه اسلامی بیش از سایر عوامل در رشد این توجه موثر بوده است.
در میان گونههای متصور ارتباط میان این دو علم، آنچه بیش از سایر گونهها مهمتر به نظر میرسد، ارتباطی است که میان داده تاریخی و استنباط فقهی برقرار میشود. در این ارتباط، دادهای تاریخی به استنباط فقهی راه مییابد و بر فرایند آن اثر میگذارد و در نهایت، خروجی استنباط را تحت تاثیر قرار میدهد. با آن که این گونه از ارتباط، جدیتر و ملموستر از سایر گونههای ارتباطی میان این دو علم میباشد، چندان مورد مطالعه جدی قرار نگرفته است تا توصیفی ضابطهمند از وضعیت موجود آن در آثار استنباطی فقیهان انجام شود و به دنبال آن، بایدها و نبایدهای مربوط به آن ارائه گردد. به نظر میرسد نیازمندی این گونهی مطالعاتی، به مقدماتی فزونتر از سایر گونههای مطالعاتی این عرصه از جمله نیازمندی به تصویری روشن از استنباط فقهی، دشواری چنین مطالعهای را حتی در سطح توصیف به پژوهشگران این عرصه، القاء کرده است و در نتیجه مشتاقان پژوهش در آن را محدود ساخته است.

هدفها و اهداف آموزشی

آنچه در این کلاس دنبال خواهد شد، ارائه توصیفی ضابطهمند از وضعیت موجود راهیابی دادههای تاریخی به استنباطهای فقهی در برخی آثار فقیهان معاصر امامی خواهد بود و تلاش خواهد شد با ارائه این توصیف، مسیر گامهای بعدی از جمله بررسی مبانی این ارتباط و نیز آسیبشناسی آن هموار گردد.

ساختار دوره

این کلاس در سه جلسه یک ساعته برگزار خواهد شد.
جلسه اول: گونه های ارتباط و چیستی استنباط فقهی با ارائه نمونه
جلسه دوم: ماهیت و قالب داده تاریخی راهیافته به استنباط فقهی با ارائه نمونه
جلسه سوم: ساحت و نمود داده تاریخی راهیافته به استنباط فقهی با ارائه نمونه